کد مطلب:28169 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:127
امام علی علیه السلام، دانش را پایه و اساس همه خوبی ها و كامیابی های مادّی و معنوی، و معیار ارزشیابی انسان می دانست ومعتقد بود كه جهل، ریشه همه بدی ها وناكامی هاست: قیمَةُ كُلِّ امرِئٍ ما یَعلَمُهُ.[1]. ارزش هر انسان به اندازه چیزی است كه می داند. العِلمُ أصلُ كُلِّ خَیرٍ. الجَهلُ أصلُ كُلِّ شَرٍّ.[2]. دانش، پایه هر خوبی، و نادانی پایه هر بدی است. همچنین تأكید داشت كه نیاز مردم به دانش و تحصیل اخلاق شایسته، بیش از نیازهای اقتصادی آنهاست: إنَّ النّاسَ إلی صالِحِ الأَدَبِ أحوَجُ مِنهُم إلَی الفِضَّةِ وَالذَّهَبِ.[3]. به درستی كه مردم، به فرهنگ نیكو نیازمندترند از طلا و نقره. إنَّكُم إلَی اكْتِسابِ الأَدَبِ أحوَجُ مِنكُم إلَی اكْتِسابِ الفِضَّةِ وَالذَّهَبِ.[4]. به درستی كه شما به كسب ادب و فرهنگ، نیازمندترید از كسب طلا و نقره. اگر مسئله را از زاویه دیگر بنگریم، در آموزه های الهی به این نكته تصریح شده است كه فلسفه وحی و راز نبوّت و چرایی حكومت در مكتب رسولان، آموزش و پرورش انسان ها، جهل زدایی و برانگیختن خِرَدهاست و علی علیه السلام كه بیشتر از هر كسی ذهن، زبان و كردارش، مبیّن و مفسّر فرهنگ نبوی بوده است، این حقیقت را به گونه ای بس زیبا در خطابه هایش برنموده است[5] و ضرورت پرداختن به فرهنگ و ادب مردمان، و تقدّم آموزش و پرورش بر آب و نان انسان، و تأكید بر گسترش فرهنگ را در كنار ابعاد دیگر زندگی، در سیره عملی خود نیز به روشنی عرضه كرده است. چه زیباست كلام او كه جامعه جاهلی را نماد جهل گستری و دانش كُشی می داند، كه بی گمان، جامعه نبوی، علوی و الهی باید جز آن باشد.[6].
در نظام علوی، توسعه فرهنگی بر توسعه اقتصادی، تقدّم دارد؛ زیرا افزون بر این كه توسعه اقتصادی بدون توسعه فرهنگی ممكن نیست، جامعه خفته و در جهل فرو رفته، نه از امكانات و زمینه ها و بایسته های اقتصادی برخوردار است، و نه بر چگونگی بهره وری از آن، چیره، و نه بر ضرورت بهره وری و استفاده از آن، آگاه. توسعه فرهنگی و آموزش و پرورش، نیاز جان و خرد انسانی است و توسعه اقتصادی، خواست تن؛ و روشن است كه نیاز جان و خرد، بر نیاز جسم و تن، مقدّم است.